Miejsce (29^o51' N 31^o14' E), będące główną nekropolą starożytnego Memfis znajdujące się 17 km na południe od Gizy, było w użyciu od czasów I dynastii aż do okresu chrześcijańskiego (395-540 ne). Całkowita długość nekropoli wynosi ok. 6 km, przy maksymalnej jej szerokości - ok. 1.5 km. Nazwa miejscowości wywodzi się przypuszczalnie od imienia lokalnego boga - Sokarisa. O wielkim znaczeniu cmentarzyska świadczyć może niebywała ilość grobowców wszelkiego typu, często kilkakrotnie wykorzystywanych do pochówku oraz jego aktywność na przestrzeni tysięcy lat. Władca I dynastii, Narmer, jest najwcześniejszym królem, znanym z nekropoli w Sakkara. Kamienna misa  nosząca jego imię została znaleziona w jednej z komór magazynowych pod piramidą schodkową Dżesera. Nie jest niemożliwym przypuszczenie, że w tym miejscu znajdował się pierwotnie grobowiec lub inna budowla związana z tym władcą. Nieco później, podczas I dynastii, wznoszenie mastab w północno-wschodniej części nekropoli stało się regułą. Budowa piramidy schodkowej jest przykładem pierwszego zastosowania kamienia jako budulca na tak monumentalną skalę. Mastaby były formą grobowców wznoszonych na terenie Sakkary dla memfickiej elity dworskiej w okresie Starego Państwa. Wiele z nich usytuowano w pobliżu królewskich piramid, które datują się od Dżesera (III dynastia) do Chendżera (XIII dynastia). W okresie Nowego Państwa wiele grobów dostojników wybudowano na nekropolach w Sakkara. Groby te datowane są na okres pomiędzy Echnatonem (XVIII dynastia) a  Ramzesem II (XIX dynastia). Również podczas Nowego Państwa, dużą aktywnością cieszyły się kute w formie podziemnych grobowców skalnych (hypogea) sanktuaria byków Apisów, w północno-zachodniej części nekropoli. Świetność Serapeum przypadała na czasy, począwszy od panowania Amenhotepa III (XVIII dynastia),  aż po Okres Rzymski. W Epoce Późnej, za XXVI i XXVII dynastii, groby prywatne również lokalizowano w pobliżu piramidy Unisa. Grobowce XXX dynastii i z okresu Grecko-Rzymskiego zgrupowane są głównie po stronie północnej piramidy Dżesera i w okolicy Serapeum.

A - kompleks Piramidy Schodkowej Dżesera
B - niedokończony kompleks grobowy Sechemcheta
C - kompleks grobowy Userkafa
D - kompleks grobowy Teti
E - piramida Chuit
F - piramida Iput
G - piramida Unisa
H - nekropole Nowego Państwa
I - wykop na barkę
J - klasztor Apa Jeremias
K - świątynia doliny Unisa
L - nekropole Nowego Państwa
M - mastaby Starego Państwa
N - teren katakumb świętych sokołów, pawianów i Apisów, również świątynie czczonych zwierząt
O - wejście do północnych katrakumb ibisów
P - południowe katakumby ibisów

Sakkara Południowa

A - klasztor Apa Jeremias
B - współczesne zabudowania
C - piramida Pepi I
D - piramida Dżedkare Isesi
E - piramida Nemtiemsafa I
F - piramida Pepi II
G - piramida Kakare Ibi
H - grobowiec Szepseskafa (mastabat el-Fara'un)
I - 'niedokończona piramida'
J - piramida Chendżer

Serapeum jest budowlą powiązaną zazwyczaj z kultem byka Apisa lub późniejszym synkretycznnym bogiem, Serapisem.  Serapeum w Sakkara, położone na północny-zachód od piramidy Dżesera zawiera liczne podziemne katakumby. Odkryte w 1851 roku przez Augusta Mariette'a, który trafił na wejście podczas prac wykopaliskowych  oczyszczających aleję sfinksów, opisanych przez Strabona. Początek budowy katakumb określa się na wczesną dynastię XVIII, później stale rozbudowywane funkcjonowały aż do Okresu Ptolemejskiego. W podziemiach znaleziono wiele masywnych sarkofagów ważących każdy ponad 80 ton, jednak wszystkie zostały zrabowane z znajdującego się  wewnątrz wyposażenia pośmiertnego.
 

Copyright © 2000-2013 Dariusz Sitek, Czestochowa - Chicago - Ann Arbor